Podstawa wszystkich relacji - relacja z samym sobą
„Kochać siebie to początek romansu na całe życie” – Oscar Wilde
Dobre relacje są podstawą poczucia sensu, radości i satysfakcji z życia. Jakość relacji znacząco kształtuje nasze samopoczucie. Relacje z innymi są ważne, jednak najważniejszą relacją jest ta, którą tworzymy ze sobą. To właśnie sposób, w jaki traktujemy samych siebie, kształtuje naszą interakcję ze światem.
Podstawa relacji z samym sobą
Więź, jaką mamy z samym sobą, budowana jest całe życie. Według teorii dr Gottmana, który od prawie 50 lat bada to zjawisko, filarami dobrych relacji jest zaangażowanie, zaufanie, a podstawą świadomość tego, kim jesteśmy, co lubimy, a czego nie. Bez tych trzech elementów trudno jest budować zdrowe, trwałe i rozwijające się relacje. Zaangażowanie oznacza poświęcenie czasu i uwagi na poznanie samego siebie, rozwój i budowanie świadomości. To aktywne dążenie do wzrostu i realizacji celów, co pozwala na wzmacnianie relacji z samym sobą. Zaufanie to budowanie wiary w siebie i swoje możliwości. To przekonanie, że zasługujemy na miłość i szacunek, oraz że potrafimy sprostać wyzwaniom, które napotykamy. Zaufanie do siebie wpływa pozytywnie na pewność siebie i stabilność emocjonalną. Świadomość tego, kim jesteśmy, polega na głębokim zrozumieniu swoich potrzeb, pragnień, marzeń czy obaw. To regularne sprawdzanie i aktualizowanie wiedzy o nas samych potrzebne do tego, by lepiej siebie rozumieć i podejmować „zdrowsze” decyzje. Jeśli w relacji ze sobą obecne są te trzy podstawowe elementy, pojawia się zrozumienie i akceptacja siebie takim, jakim się jest. Taka relacja opiera się na samoświadomości i dbaniu o siebie. Dobra relacja ze sobą przygotowuje nas do tworzenia autentycznych i satysfakcjonujących relacji z innymi.
Rola poczucia własnej wartości
Poczucie własnej wartości odgrywa znaczącą rolę w naszych interakcjach. Osoby o wysokim poczuciu własnej wartości mają tendencję do bardziej pozytywnych relacji. Są pewne swoich umiejętności, potrafią dbać o granice, przez co czują się bezpieczne, szanowane i kochane. Z kolei niskie poczucie własnej wartości może powodować skłonność do tworzenia relacji na podstawie zależności i prowadzi do konfliktów. Osoby o niskim poczuciu własnej wartości mogą zbytnio polegać na innych po to, by uzyskać aprobatę i angażują się w niezdrowe zachowania, by jedynie na chwilę poczuć się wartościowymi.
Badanie przeprowadzone przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne wykazało, że osoby o wyższym poczuciu własnej wartości odczuwały większą satysfakcję i stabilność w relacjach. Częściej używały zdrowszego modelu komunikacji i łatwiej radziły sobie z rozwiązywaniem problemów.
Budowanie samoświadomości
Rozwijanie samoświadomości jest kluczowe dla zdrowej relacji z samym sobą. Metody takie jak praktyka uważności, prowadzenie dziennika i terapia wspierają ten proces. Praktyki uważności, takie jak medytacja pozwalają obserwować swoje myśli i uczucia bez osądzania. Prowadzenie dziennika pomaga przetwarzać emocje i refleksyjnie odnosić się do swoich doświadczeń. Terapia zapewnia bezpieczną przestrzeń do eksploracji swojego wnętrza w atmosferze empatii, zrozumienia, bez krytyki.
Oto kilka praktycznych ćwiczeń na zwiększenie samoświadomości:
− Praktyka uważności: spędź 10 minut dziennie, skupiając się na swoim oddechu. Zauważaj swoje myśli i uczucia bez prób ich zmiany.
− Prowadzenie dziennika: pisząc o swoim dniu, skupiaj się na swoich emocjach i reakcjach. Zadaj sobie pytanie, dlaczego czułeś się w określony sposób i co wywołało te uczucia.
Akceptacja samego siebie
Droga do samoakceptacji może być trudna, ale wytrwałych czeka poczucie satysfakcji. Polega ona na uznawaniu i akceptowaniu swoich mocnych i słabych stron. Samoakceptacja oznacza rezygnację z potrzeby bycia perfekcyjnym i uznania, że jest się wystarczającym takim, jakim się jest.
Strategie poprawy samoakceptacji obejmują afirmacje i regularne ćwiczenie współczucia/empatii wobec siebie. Afirmacje to stwierdzenia, które wzmacniają naszą wartość, np.: „Jestem godny miłości i szacunku” lub „Doceniam to, jaki i kim jestem”. Współczucie/empatia polega na byciu życzliwym wobec siebie, zwłaszcza w trudnych chwilach. Traktujmy siebie z taką samą życzliwością, jaką mamy wobec ważnych dla nas bliskich osób.
Dbanie o siebie
Dbanie o siebie jest niezbędne do utrzymania zdrowej relacji z samym sobą. Polega na podejmowaniu działań mających na celu poprawę zdrowia fizycznego, emocjonalnego, psychicznego i duchowego. Dbanie o siebie nie jest egoizmem – jest niezbędną częścią prowadzenia zrównoważonego życia. Jeśli nauczymy się dbać o siebie, te umiejętności przeniesiemy na relacje z innymi.
Istnieją różne rodzaje dbania o siebie:
− Fizyczne: aktywności poprawiające zdrowie fizyczne, takie jak ćwiczenia, zdrowe odżywianie i odpowiednia ilość snu.
− Emocjonalne: praktyki pomagające zarządzać emocjami, takie jak rozmowa z przyjacielem, oglądanie filmu lub angażowanie się w hobby.
− Psychiczne: aktywności stymulujące umysł, takie jak czytanie, rozwiązywanie łamigłówek lub nauka czegoś nowego.
− Duchowe: praktyki pielęgnujące ducha, takie jak medytacja, modlitwa lub spędzanie czasu na łonie natury.
Włączenie praktyk dbania o siebie do codziennego życia może poprawić ogólne samopoczucie i wzmocnić relację z samym sobą.
Związek między relacją z samym sobą a relacjami z innymi
Zdrowa relacja z samym sobą sprzyja autentycznym i satysfakcjonującym relacjom z innymi. To, jak postrzegamy i traktujemy siebie, często odzwierciedla sposób, w jaki wchodzimy w interakcje z innymi. Jeśli mamy pozytywną relację ze sobą, bardziej prawdopodobne jest, że zaangażujemy się w zdrowe, naznaczone szacunkiem relacje.
Koncepcja projektowania relacji z samym sobą na innych oznacza, że nasze poglądy na temat własnej osoby wpływają na interakcje z innymi. Na przykład jeśli cenimy i szanujemy siebie, będziemy oczekiwać i kultywować to samo w swoich relacjach. Natomiast jeśli mamy problemy z poczuciem własnej wartości, możemy znaleźć się w relacjach, które odzwierciedlają te problemy.
Dobrze to pokazuje przykład mojej klientki Ani – 35-letniej menedżerki o wysokim poczuciu własnej wartości i pozytywnych przekonaniach na swój temat. Rodzice wspierali jej rozwój emocjonalny, co pozwoliło jej na wypracowanie zdrowego podejścia do siebie. Ania regularnie praktykuje samorozwój, medytuje i prowadzi dziennik wdzięczności. Dzięki temu dobrze rozumie swoje potrzeby i cele. W pracy potrafi jasno komunikować swoje oczekiwania i granice, co buduje zaufanie i szacunek wśród jej współpracowników. Kiedy napotyka trudności, zamiast obwiniać siebie, analizuje sytuację, ucząc się na błędach i szukając konstruktywnych rozwiązań. To podejście pozwala jej zachować spokój i równowagę emocjonalną. W relacjach osobistych jest autentyczna i otwarta. Jej partner czuje się akceptowany i wspierany, ponieważ Ania potrafi słuchać i okazywać empatię. Dzięki dobrej relacji z samą sobą Ania nie ma potrzeby szukać potwierdzenia swojej wartości u innych, co czyni jej relacje prawdziwymi, zdrowymi i zrównoważonymi. Nie ma ludzi idealnych i takich, którzy od czasu do czasu nie mają trudności. Również Ania napotkała na problemy życiowe, zaczęła terapię, bo czuła, że potrzebuje wsparcia. Jej umiejętność dbania o siebie i wysokie poczucie własnej wartości sprawiły, że przy wsparciu szybko poradziła sobie z trudnościami.
Zaangażowanie w osobisty rozwój
Praca nad budowaniem świadomości i rozwojem osobistym są niezbędne do utrzymania zdrowej relacji z samym sobą. Aktywności związane z rozwojem osobistym mogą obejmować naukę nowych umiejętności, stawianie sobie osobistych wyzwań lub realizację hobby.
Podsumowanie
Relacja, jaką mamy ze sobą, jest podstawą wszystkich innych relacji. Poprzez priorytetowe traktowanie budowania samoświadomości, praktykę samoakceptacji i dbania o siebie, możemy dbać o zdrową relację z samym sobą. To droga do tworzenia autentycznych i satysfakcjonujących relacji również z innymi. Droga do samopoznania i rozwoju osobistego jest niekończącą się podróżą.
Marta Wilczewska
Psycholog, seksuolog, terapeutka par metodą Gottmana